Sự tích 12 Bà Mụ

Bà Mụ, gọi nôm na là Mẹ Sanh hay Mẹ Sinh, theo quan niệm dân gian là những tiên nương phụ trách vấn đề sinh đẻ, được người dân ở một số vùng miền Châu Á, trong đó có Việt Nam thờ cúng theo tín ngưỡng, và theo sự tích thì có 12 Bà Mụ.

Sự tích Mười hai Bà Mụ hiện nay chúng ta chỉ còn biết một cách lờ mờ. Có thuyết nói đó là các thần giúp việc cho Ngọc Hoàng từ lúc ông ta có ý định sáng tạo ra loài người. Nhưng cũng có thuyết lại cho đó là những thần được Ngọc Hoàng giao phó trách nhiệm sau khi ông đã sáng tạo ra đủ số lượng người và vật ở hạ giới. Nói cách khác, 12 Bà Mụ là những vị thần có trách nhiệm nắn lại cơ thể cho một người nào đó khi được lệnh đầu thai.

Con số 12 Bà Mụ thường được giải thích bằng một vài quan điểm khác biệt nhau: có quan điểm cho rằng đó là một tập thể chịu trách nhiệm chung công việc tạo thành con người. Và cách giải thích khác là mỗi Bà Mụ lo một việc: người nắn tai, người nắn mắt, người nắn tứ chi, người dạy trẻ cười, người dạy trẻ nói. Ở vùng đất phương nam lại có quan niệm cho rằng 12 Bà Mụ là 12 vị luân phiên nhau lo việc thai sản cho 12 năm, tính theo thập nhị chi- tức 12 con giáp.

12 Bà Mụ mỗi bà kiêm một việc trong sinh nở giáo dưỡng bao gồm:

1. Mụ bà Trần Tứ Nương coi việc sanh đẻ (chú sanh).
2. Mụ bà Vạn Tứ Nương coi việc thai nghén (chú thai).
3. Mụ bà Lâm Cửu Nương coi việc thụ thai (thủ thai).
4. Mụ bà Lưu Thất Nương coi việc nặn hình hài nam,nữ cho đứa bé (chú nam nữ).
5. Mụ bà Lâm Nhất Nương coi việc chăm sóc bào thai (an thai).
6. Mụ bà Lý Đại nương coi việc chuyển dạ (chuyển sanh).
7. Mụ bà Hứa Đại Nương coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản).
8. Mụ bà Cao Tứ Nương coi việc ở cữ (dưỡng sanh).
9. Mụ bà Tăng Ngũ Nương coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống).
10. Mụ bà Mã Ngũ Nương coi việc ẵm bồng con trẻ (tống từ).
11. Mụ bà Trúc Ngũ Nương coi việc giữ trẻ (bảo tử).
12. Mụ bà Nguyễn Tam Nương coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ (giám sanh).

Hiện nay các bà Mụ được thờ cúng tại một số đền chùa như: chùa Hóc Ông, chùa Biên Hòa, chùa Phước Tường Thủ Đức, chùa Minh Hương Gia Thạnh Chợ Lớn.

Sự tích về 12 Bà Mụ tưởng chừng chỉ là một câu chuyện cổ tích hay sự hợp thức hóa cho các lễ nghi truyền thống. Nhưng đằng sau đó là sự ẩn chứa nhiều tâm tư, tình cảm và niềm tin về một cuộc sống tốt đẹp, bình an và hạnh phúc. Cúng 12 Bà Mụ trước là để báo cáo cho tổ tiên về thành viên mới, sau là cảm ơn sự chăm sóc của 12 Bà Mụ đối với đứa bé. Đồng thời thông qua lễ cúng này, cha mẹ gửi gắm sự hi vọng về con đường tốt đẹp đang chờ đón các bé ở phía trước.